Phát hiện mới giúp chống lại bệnh ngủ châu Phi

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Aarhus đã có một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống lại bệnh ngủ - đang là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở châu Phi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh ngủ đe dọa khoảng 60 triệu người và các phương pháp điều trị bệnh này còn hạn chế.

Bệnh ngủ gây ra bởi ký sinh trùng, lan truyền qua vết đốt của ruồi Glossina. Các ký sinh trùng này sống trong máu và hấp thụ hemoglobin từ hồng cầu. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương và dẫn đến hôn mê. Haemoglobin có chứa những chất gọi là “haem groups”- rất cần thiết đối với các ký sinh trùng nhưng nó không thể tự sản xuất. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra cơ chế hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu từ máu người của ký sinh trùng. Cụ thể là: ký sinh trùng đã phát triển một cơ chế để có thể trực tiếp nhận ra hemoglobin. Điều này được thực hiện thông qua một thụ thể trên tế bào, thụ thể này gắn kết với các hemoglobin rất chặt chẽ. Các nhà khoa học đã xác định được cách thụ thể gắn kết với hemoglobin. Kết quả này có thể giúp ích cho sự chế tạo ra các loại thuốc điều trị bệnh ngủ hiệu quả hơn. Các kết quả đã được đăng trên tạp chí khoa học Nature Communications.

Phó giáo sư Christian Andersen Brix Folsted (Đại học Aarhus) nói. “Các loại thuốc đang được sử dụng hiện nay có hiệu quả chưa cao và có nhiều tác dụng phụ. Việc điều trị đặc biệt khó khăn một khi ký sinh trùng đã nhiễm vào hệ thần kinh trung ương. Ở giai đoạn này, có đến 5% số bệnh nhân chết vì các tác dụng phụ . Phát hiện của chúng tôi chắc chắn cung cấp một triển vọng mới cho việc điều trị hiệu quả và ít tác dụng phụ hơn, điều đó là rất cần thiết”. Phó giáo sư còn cho biết sẽ dùng kiến thức này để chế tạo ra các loại thuốc mới với cơ chế tác dụng có chủ đích. Ví dụ, dùng một hemoglobin nhân tạo có chất độc có thể giết ký sinh trùng hoặc một hợp chất có thể ngăn chặn sự gắn kết giữa các thụ thể và hemoglobin để ký sinh trùng không thể hấp thụ hemoglobin.

Hình 1: Cấu trúc ba chiều của thụ thể ký sinh trùng gắn kết với hemoglobin (X-quang tinh thể)

ThS. Trần Mỹ Duyên

(Lược dịch từ Important element in fight against sleeping sickness found
http://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141124125440.htm)