Nghiên cứu điều chế kem xoa xua muỗi với hoạt chất là Dielthyltoluami

Nước ta thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều, là điều kiện thuận lợi cho các loài côn trùng truyền bệnh phát triển, đặc biệt là các loài muỗi truyền bệnh sốt rét và sốt xuất huyết.

Hàng năm dịch sốt xuất huyết vẫn thường xảy ra với tỷ lệ người mắc tăng khá cao.

I – ĐẶT VẤN ĐỀ
Nước ta thuộc vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều, là điều kiện thuận lợi cho các loài côn trùng truyền bệnh phát triển, đặc biệt là các loài muỗi truyền bệnh sốt rét và sốt xuất huyết. Hàng năm dịch sốt xuất huyết vẫn thường xảy ra với tỷ lệ người mắc tăng khá cao. Để phòng chống các bệnh do muỗi truyền có nhiều phương pháp nhưng dùng hóa chất xua muỗi là phương pháp phổ biến nhất. Một hóa chất được coi là tốt nhất hiện nay, xua được phần lớn côn trùng là diethyltoluamid [1]. Qua khảo sát thị trường trong nước, các chế phẩm chứa diethyltoluamid dùng để xua muỗi đều do các công ty liên doanh nước ngoài sản xuất như : SOFFELL, OFF!, REMOS, có tác dụng tốt, tuy nhiên giá thành cao khó phù hợp với vùng sâu vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn.

Xuất phát từ thực tế trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu điều chế kem xoa xua muỗi với hoạt chất là: N,N-diethyl-m-toluamid với mục tiêu: điều chế kem xua muỗi cấu trúc nhũ tương D/N có độ bền cao, có khả năng giải phóng hoạt chất nhanh ( xua muỗi tốt), không thấm sâu (ít độc) và có giá thành phù hợp với người tiêu dùng trong nước.

II - ĐỐI TƯỢNG NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

Kem xoa xua muỗi với hoạt chất là diethyltoluamid

2.2. Nguyên liệu
Diethyltoluamid do hãng Merck sản xuất, đạt tiêu chuẩn USP.

Các tá dược [2].
- Polawax, olivem1000, G.M.S (glyceryl monostearat), propylen glycol, gel thân nước, nipagin A, nipasol M, chất làm thơm, nước cất. đạt tiêu chuẩn cơ sở của nhà sản xuất.
- Kem xua muỗi đối chứng (AR) chứa cùng loại và cùng tỷ lệ hoạt chất.
- Nguyên liệu thử nghiệm sinh học: Muỗi Aedes aegypti nuôi thuần chủng trong phòng thí nghiệm, muỗi cái, 48 giờ tuổi, muỗi khỏe, hoạt động bình thường.

2.2. Thiết bị nghiên cứu

- Máy khuấy cánh quạt tốc độ từ 800 đến 1400 vòng/phút

- Cân Điện tử Citizen EQ 1200

2.3. Phương pháp nghiên cứu

2.3.1. Xây dựng công thức kem xua muỗi

Diethyltoluamid 15 %

Tá dược vđ 100 %

2.3.2.Tối ưu hóa các thành phần trong công thức
Theo phương pháp bố trí thí nghiệm bậc nhất kiểu từng phần và tiến đến vùng gần dừng bằng phương pháp Box-Willson.

2.3.3. Xây dựng qui trình điều chế [3].

Áp dụng phương pháp trộn lẫn 2 pha sau khi đun nóng.

Đánh giá độ bền của chế phẩm: đo thời gian tách lớp nhanh bằng phương pháp già hóa: pha loãng và tăng nhiệt độ..

2.3.4. Thử tác dụng xua muỗi của chế phẩm trong phòng thí nghiệm và so sánh hiệu lực tác dụng với kem xua muỗi đối chứng [4].
Thực hiện theo qui trình khảo nghiệm hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế. Thử tại phòng thử nghiệm hóa chất Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Tp. Hồ Chí Minh

III - BÀN LUẬN

Xây dựng công thức để điều chế chế phẩm bảo vệ da chọn dạng bào chế kem với cấu trúc nhũ tương kiểu D/N. Yêu cầu của kem này là có tác dụng xua muỗi nhưng không thấm sâu do đó phải chọn tá dược cho tướng dầu và nước thích hợp. Trong thành phần của kem này hoạt chất là tướng dầu chiếm tỷ lệ lên đến 15 % nên không thể cho thêm dầu khoáng. Để cho kem ổn định phải tìm những tá dược đậm đặc hơn nên thêm tá dược tạo gel cho tướng nước. Với cấu trúc nhũ tương D/N, tướng nước là gel làm cho kem không thể thấm sâu qua lớp hàng rào rein của da do đó làm tăng thêm tính an toàn của chế phẩm.

Để xây dựng các thành phần cho kem xua muỗi, tiến hành bố trí thí nghiệm bằng phương pháp qui hoạch thực nghiệm và bố trí theo kiểu rút gọn. Với phương pháp này đã tiết kiệm được rất nhiều thí nghiệm mà vẫn xác định được công thức tối ưu cho chế phẩm bền vững. Qua thực nghiệm để kiểm tra lại, kết quả cho thấy việc chọn phương pháp này là phù hợp và kem điều chế được có độ bền cao hơn kem đối chiếu.

Qui trình điều chế: áp dụng phương pháp trộn lẫn 2 pha sau khi đun nóng vì trong thành phần tá dược có các chất cần đun chảy.

Khả năng xua muỗi của chế phẩm được thử theo đúng qui trình khảo nghiệm của bộ Y tế đảm bảo kết quả thử nghiệm là khách quan, chính xác.

IV - KẾT LUẬN

Với đề tài này đã thu được các kết quả:

Xác định được công thức và qui trình điều chếtối ưu cho chế phẩm có độ bền cao.

Đã đánh giá được khả năng xua muỗi của chế phẩm và cho thấy chế phẩm có khả năng xua muỗi tốt. Hiệu lực xua muỗi của chế phẩm so với chế phẩm cùng loại trên thị trường tương đương nhau.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Jan A. Rozendaal, Phòng chống vật truyền bệnh, Nxb Y học, 2000, Hà nội, tr 45-62.
2. Arthur H.Kibbe, Pharmaceutical excipient, third edition, 2000, pp 87-90, 205-207, 225-227, 442-444, 450-453, 585-586.
3. Lê Quan Nghiệm, Huỳnh Văn Hóa, Bào chế và sinh dược học, tập 2, Nxb Giáo dục, 2007, Hà nội, tr 09 – 36, 73 – 125.
4. Bộ Y tế, Quy trình khảo nghiệm hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế, (ban hành kèm theo quyết định số 120/2000/QĐ-BYT ngày 24 tháng 01 năm 2000 của Bộ trưởng Bộ Y tế), tr 1-5, 31-32.