Những năm gần đây, thế giới đang phải đương đầu với nguy cơ xuất hiện và lan truyền của các bệnh truyền nhiễm mới nổi hoặc tái bùng phát ở người, vật nuôi và động vật hoang dã.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, khoảng 70% bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới nổi ở người có nguồn gốc từ động vật, mà chủ yếu từ động vật hoang dã.
1. AIDS (công nhận đầu tiên bởi Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ vào năm 1981 đếnnay)
- Ca bệnh đầu tiên: Xuất hiện đầu năm 1980 ở Mỹ đến nay những năm 1981 có mặt ở 5 Châu lục trên thế.
- Nguồn gốc: Nghiên cứu mới nhất của Giáo sư Jacques pepin từ Đại học Sherbrooke (Canada) cho rằng, HIV đã lây từ các loài linh trưởng sang người vào năm 1916.
Số ca nhiễm, tử vong:
- Thế giới đã có khoảng 40 triệu người tử vong và 38,4 triệu người đang sống chung với HIV.
- Tại Việt Nam tính đến tháng 10/2022, có 112.368 người tử vong và 220.580 người nhiễm HIV hiện đang còn sống.
2. SARS (bùng phát dịch bệnh từ tháng 11 năm 2002 đến năm 2003)
- Ca bệnh đầu tiên: Các trường hợp nhiễm SARS đầu tiên xuất hiện tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc vào tháng 11/2002.
- Nguồn gốc: Một chủng của virus corona, được xác định có nguồn gốc từ cầy hương.
- Tỷ lệ tử vong: Khoảng 10%
Số ca nhiễm bệnh, tử vong:
- Thế giới có 8.422 người nhiễm SARS và có 916 trường hợp tử vong.
- Tại Việt Nam đã có 65 người và 5 người tử vong do dịch SARS gây ra.
3. A/H5N1 (phát hiện nhiễm trên người tại Hồng Kông năm 1997 - nay)
- Ca nhiễm đầu tiên: Virus cúm A/H5N1 được phát hiện lần đầu tiên ở các loài chim hải yến ở Nam Phi vào năm 1961.
- Năm 1997, người đầu tiên lây cúm A/H5N1 được xác định trong dịch cúm gia cầm ở HongKong (Trung Quốc).
- Tỷ lệ tử vong: 60%
- Nguồn gốc: H5N1 là một phân nhóm virus cúm A (Influenza A virus), thường xuất hiện ở chim và gia cầm.
Số ca nhiễm bệnh, tử vong:
- Thế giới đã ghi nhận 868 trường hợp nhiễm cúm A/H5N1, 457 người đã tử vong.
- Tại Việt Nam, đã ghi nhận 128 trường hợp mắc cúm A/H5N1 trên người, trong đó 64 ca tử vong.
4. EBOLA (bùng phát mạnh từ ngày 23/3/2014 đến 2016)
- Ca bệnh đầu tiên: Ebola xuất hiện lần tiên vào năm 1976.
- Giai đoạn năm 2014 - 2016 ở Tây Phi là ổ dịch Ebola lớn nhất kể từ khi phát hiện.
- Nguồn gốc: Loài dơi ăn quả được coi là vật chủ tự nhiên của virus này.
- Tỷ lệ tử vong: Trung bình vào khoảng 50%.
Số ca nhiễm bệnh, tử vong:
- Trên thế giới Ebola đã giết chết 11.325 người và có khoảng 28.600 người nhiễm bệnh.
- Tại Việt Nam kể từ khi phát dịch chưa ghi nhận trường hợp nào.
5. COVID - 19 (bùng phát từ cuối tháng 12/2019 đến nay)
- Ca nhiễm đầu tiên: Tháng 1/2020, chính quyền Trung Quốc công bố ca nhiễm COVID-19 đầu tiên tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc.
- Nguồn gốc: Chưa có kết luận chính thức, WHO đang nỗ lực tìm kiếm câu trả lời.
- Tỷ lệ tử vong: 1 - 2%
Số ca nhiễm bệnh, tử vong:
- Tính đến ngày 15/02/2023, toàn thế giới đã có hơn 673 triệu ca nhiễm COVID -19, với hơn 6,86 triệu ca tử vong.
- Tại Việt Nam tính đến hiện tại ghi nhận 11,5 triệu người ca nhiễm COID-19, số ca tử vong là 43.186 ca, chiếm tỷ lệ 0,4%.
6. MARBURG (mới bùng phát ngày 15/02/2023 tại Guinea Xích Đạo-châu Phi)
- Ca nhiễm đầu tiên: Lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1967 tại các phòng thí nghiệm ở Marburg, Đức và Belgrade.
- Hiện tại đang gây dịch tại Guinea Xích Đạo.
- Nguồn gốc: Vật chủ chứa virus Marburg là dơi ăn quả châu Phi – Rousettus ae-gyptiacus.
- Tỷ lệ tử vong: Cao lên đến 70 - 80%.
Số ca nhiễm bệnh, tử vong:
- Trên thế giới hiện có 9 trường hợp tử vong và 16 trường hợp ghi nhiễm từ đợt bùng phát ở Guinea Xích Đạo.
- Tại Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp nhiễm Marburg.
ThS. Cao Thị Hường
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. https://suckhoedoisong.vn/infographic-diem-mat-cac-loai-benh-dich-nguy-hiem-bat-nguon-tu-dong-vat-hoang-da-169230220194416288.htm
2. https://vietnamnet.vn/virus-marburg-khien-9-nguoi-chet-sau-dam-tang-nguy-hiem-the-nao-2112415.html
3. https://www.cdc.gov/vhf/ebola/history/2014-2016-outbreak/index.html
4.https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_d%E1%BB%8Bch_COVID-19
5. https://vi.wikipedia.org/wiki/Virus_c%C3%BAm_A/H5N1
6. https://vnvc.vn/cum-a-h5n1-nguyen-nhan-trieu-chung-dieu-tri-cach-phong-ngua/
7.https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BB%8Bch_SARS_2002%E2%80%932004
8. https://vi.wikipedia.org/wiki/HIV/AIDS