Không nuôi chó mèo, không tiếp xúc với chó mèo mà vẫn bị nhiễm giun đũa chó mèo (Toxocara sp)

Đây là trường hợp một gia đình 4 người, cha mẹ làm giáo viên, 2 con đang học cấp II ở Gia Lai - Pleiku. Gia đình hoàn toàn không nuôi chó mèo, không hề tiếp xúc với chó mèo, mà vẫn bị nhiễm giun đũa chó mèo.

Hình ảnh: ấu trùng, ấu trùng dưới da người và giun đũa chó mèo

Do đọc thông tin trên Internet thấy cả nhà có các biểu hiện nhiễm ký sinh trùng: ngứa, nổi mẩn dưới da, sôi bụng tiêu chảy… điều trị không giảm, gia đình đến phòng khám yêu cầu khám và điều trị.

Qua thăm hỏi và tìm hiểu chúng tôi được biết phía trước nhà của gia đình có một khoảng đất nhỏ trồng hoa. Cả gia đình thường xuyên cùng nhau chăm sóc hoa, cây cảnh trong mảnh đất này.

Khám bệnh: Cả 4 người trong gia đình đều có các vết gãi trầy xước ở cẳng tay và chân, với các mức độ khác nhau. Ở người cha, bên trong cẳng tay có hình ảnh ấu trùng nằm dưới da, phía trong cẳng chân phải, lưng nhiều vết gãi sẫm màu có bờ dày. Mạch và huyết áp đều bình thường, bụng mềm, gan không to, không đau… Chúng tôi quyết định cho làm xét nghiệm máu tìm ký sinh trùng.

Kết quả xét nghiệm:

- Công thức máu: bạch cầu đều tăng nhẹ, bạch cầu ái toan của người mẹ và con gái bình thường, của người cha và con trai tăng >30%.

- Sinh hóa máu: men gan không tăng, chức năng của thận bình thường.

- Xét nghiệm miễn dịch ELISA: cả 4 người đều (+) với giun đũa chó mèo.

Chúng tôi tiến hành điều trị cho gia đình này bằng thuốc đặc trị: Albendazole kết hợp với thuốc kháng Histamine, thuốc bôi ngoài da.

Sau khi điều trị hai tháng gia đình đến tái khám: kết quả lâm sàng khả quan, không còn ngứa, các vết gãi đã lành, xét nghiệm công thức máu cho thấy bạch cầu ái toan trở lại bình thường, xét nghiệm miễn dịch ELISA đều (-), bệnh đã khỏi.

Qua những trường hợp trên, chúng tôi suy đoán ấu trùng giun đũa chó mèo đã từ đất xâm nhập qua da vào người gây bệnh khi làm vườn chăm sóc hoa, cây cảnh và có lời khuyên như sau:

- Bệnh giun đũa chó mèo gây bệnh chủ yếu trên chó, mèo, người chỉ là tình cờ mắc phải ở giai đoạn ấu trùng.

- Ấu trùng giun đũa chó, mèo có thể xâm nhập vào người qua nhiều cửa ngõ khác nhau như: nuốt phải ấu trùng nhiễm trong thực phẩm, ấu trùng giun chui qua da, chui qua niêm mạc, hít phải ấu trùng trong bụi…

Sau khi xâm nhập vào người, ấu trùng giun đũa có thể di chuyển:

- vào mắt, thường ở một bên mắt, hiếm khi hai bên, làm giảm thị lực, đau mắt, lé mắt kéo dài nhiều tuần, thường gặp nhất là u hạt võng mạc. Những biểu hiện thường gặp khác là viêm màng bồ đào, viêm thần kinh thị, có mủ trong tiền phòng mắt;

- vào phổi gây ra triệu chứng hay gặp là ho, khò khè, có thể lên cơn hen suyễn hoặc viêm phổi, tràn dịch màng phổi và gây suy hô hấp;

- vào não gây tổn thương ở hệ thần kinh trung ương, có những biến chứng trầm trọng làm cho bệnh nhân bị yếu cơ, rối loạn cảm giác, co giật, hôn mê, động kinh, mất điều khiển vận động, cứng cổ, rối loạn tâm thần… Nhiều trường hợp nặng gây chết người.

Do vậy, khi mọi người dân có các triệu chứng nhiễm ký sinh trùng như đã nêu trên, hãy đến các cơ sở y tế chuyên ngành để khám và điều trị kịp thời.

Để phòng tránh bệnh giun đũa chó, mèo, Cục y tế Dự phòng - Bộ Y tế có hướng dẫn rất cụ thể. Bệnh giun đũa chó, mèo không lây trực tiếp từ người sang người nên biện pháp phòng bệnh là:

- Hạn chế tiếp xúc với chó, mèo, đặc biệt là: không ôm hôn, bồng bế, vuốt ve chó, mèo. Nếu có tiếp xúc với chó, mèo thì sau đó cần rửa tay bằng xà bông;

- Vệ sinh môi trường, không để chó, mèo phóng uế bừa bãi, tẩy giun sán định kỳ cho chó, mèo;

- Ăn chín, uống sôi, không ăn rau sống, tẩy giun định kỳ 6 tháng 1 lần.

- Không đi chân đất, đeo găng tay khi tiếp xúc với đất.

Bs. Hoàng Ngọc Hùng

Phòng khám chuyên khoa ký sinh trùng