CHICAGO - Hôm thứ Ba các nhà nghiên cứu Mỹ cho rằng: Tiêm một liều duy nhất một trong hai loại vắc xin Zika cho chuột kết quả cho thấy chuột được bảo vệ hoàn toàn với vi rút Zika sau 1 - 2 tháng tiếp xúc với vi rút này, một tín hiệu hứa hẹn rằng vắc xin tương tự sẽ được nghiên cứu cho con người để chống lại vi rút Zika.
Giáo sư Adrian Hill, giám đốc Viện Jenner của Đại học Oxford cho biết: “Đây là một bước đầu tiên đáng khích lệ trong việc tạo ra vắc xin Zika và thử nghiệm tiền lâm sàng. Mô hình chuột mới này sẽ có ích cho việc đánh giá so sánh phạm vi rộng lớn của các loại vắc xin hiện đang được nghiên cứu”.
Tuy nhiên, các nhà khoa học Hoa Kỳ cho biết họ đã phát triển một mô hình vi rút Zika ở khỉ.
Các nghiên cứu chuyên sâu về phòng chống muỗi truyền vi rút Zika, cho thấy chúng tràn qua châu Mỹ và vùng Caribbean kể từ mùa thu năm ngoái, và có liên quan đến hàng nghìn trường hợp đầu nhỏ, một dị tật bẩm sinh hiếm gặp, ở Brazil, cũng như các rối loạn thần kinh. Ngày 01 tháng 2, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố Zika một trường hợp khẩn cấp y tế toàn cầu.
Tiến sĩ Derek Gatherer, một giảng viên thuộc khoa học y sinh và khoa học đời sống tại Đại học Lancaster ở Anh cho rằng: “Với các bệnh lây lan do côn trùng đốt, như Zika, các biện pháp kiểm dịch chuẩn là vô ích, vì vậy ngăn chặn sự bùng nổ trong các bệnh này cần phải tiếp cận biện pháp vắc xin”.
Trên nghiên cứu ở chuột, được công bố trên tạp chí Nature, một nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Dan Barouch của Trung tâm y tế Beth Israel Deaconess và Trường Y Harvard, thử nghiệm hai loại vắc xin khác nhau trên một giống chuột nhiễm vi rút Zika.
Vắc xin thứ nhất, vắc xin DNA, được nghiên cứu bởi Barouch và cộng sự, vắc xin này chứa một ít vật liệu di truyền của một chủng vi rút Zika ở Brazil.
Vắc xin thứ hai, vắc xin này được tinh sạch từ các vi rút Zika đã bất hoạt ở Puerto Rico. Vắc xin được nghiên cứu bởi các nhà khoa học tại Walter Reed Army Viện Nghiên cứu ở Silver Spring, Maryland.
Chuột được tiêm hai loại vắc xin trên được bảo vệ 100 phần trăm với vi rút Zika sau một liều duy nhất. những con chuột đối chứng bị phơi nhiễm với vi rút có tất cả các triệu chứng của bệnh Zika.
Cả hai loại vắc xin - vắc xin DNA và vi rút bất hoạt - đã được nghiên cứu thành công để ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm do vi rút Zika, kể cả Tây sông Nile và sốt xuất huyết.
Nhóm nghiên cứu cũng cho thấy rằng các kháng thể lấy từ chuột chủng ngừa có thể được sử dụng để bảo vệ cho những con chuột không được chủng ngừa khác, cung cấp bằng chứng rằng các kháng thể được sản xuất bởi các loại vắc xin đặc hiệu cho vi rút Zika.
Barouch nói “Chúng ta cần phải thận trọng để suy luận dữ liệu từ một mô hình chuột vào con người”. “Nhưng thực tế là các loại vắc-xin bảo vệ những con chuột và các kháng thể của chúng bảo vệ những con chuột khác từ Zika là cơ sở để lạc quan về sự phát triển của một loại vắc xin Zika”
Ít nhất 15 công ty và các trường đại học đang chạy đua để phát triển vắc xin Zika, theo WHO. Công ty Inovio Pharmaceuticals Hoa Kỹ đã được FDA (Cục quản lý Dược và Thực phẩm) cho phép bắt đầu thử nghiệm vắc xin DNA Zika cho người.
Đại học Oxford nhấn mạnh rằng cần phải tiếp tục thử nghiệm một năm trước khi vắc xin thành phẩm được sử dụng cho con người.
GÂY NHIỄM CHO KHỈ
Những nghiên cứu trước, các nhà nghiên cứu tại Đại học Wisconsin báo cáo vào hôm thứ Ba rằng họ đã gây nhiễm thành công chủng vi rút Zika châu Á hiện đang lưu hành ở châu Mỹ trên khỉ nâu. Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí Nature Communications, cho thấy rằng những con khỉ - có đáp ứng miễn dịch tương tự như con người - có thể được sử dụng để nghiên cứu Zika.
Trong nghiên cứu, David O'Connor và các đồng nghiệp tiêm tám khỉ nâu - bao gồm hai con khỉ mang thai - một chủng vi rút của Zika đang lưu hành ở châu Mỹ.
Tất cả tám con khỉ bị nhiễm bệnh. Thử nghiệm đã tìm thấy các hạt vi rút trong máu, nước bọt, nước tiểu và dịch não tủy. Tất cả các con khỉ bị nhiễm cho tới ít nhất 21 ngày, và một số vẫn còn bị nhiễm ít nhất đến 57 ngày.
Những con khỉ này sau 10 tuần (từ lúc gây nhiễm đầu tiên) tiếp tục gây nhiễm với vi rút Zika kết quả chúng không bị bệnh, cho thấy các con khỉ đã tạo ra kháng thể chống lại vi rút Zika được tiêm lần thứ hai. Đây là một dấu hiệu hứa hẹn rằng con người có thể có thể tạo ra kháng thể bảo vệ chống lại vi rút Zika trong trường hợp tương tự như vậy.
Các nhà khoa học vẫn đang làm việc để xem những con khỉ mang thai có truyền bệnh cho thai nhi của chúng được không và con khỉ bị nhiễm có thể truyền vi rút qua đường tình dục được không, như đã thấy trường hợp này ở người bị nhiễm bệnh Zika.
Các quan chức y tế của Mỹ đã kết luận rằng nhiễm Zika ở phụ nữ mang thai có thể gây ra tật đầu nhỏ, một dị tật bẩm sinh được phát hiện bằng kích thước đầu nhỏ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến vấn đề phát triển ở trẻ sơ sinh. WHO cho biết có sự đồng thuận khoa học mạnh mẽ rằng Zika cũng có thể gây ra hội chứng Guillain-Barre, một hội chứng thần kinh hiếm gặp gây ra tê liệt tạm thời ở người lớn.
CN. Trần Nguyên Hùng, ThS. Đoàn Bình Minh
(Lược dịch: Zika vaccines prove 100 percent protective in mice. http://www.foxnews.com/health/2016/06/28/Zika-vaccines-prove-100-percent-protective-in-mice.html)