Plasmodium falciparum tại Campuchia kháng Artemisinin không có sự đột biến trên gen pfkelch13

1. Đặt vấn đề

Kháng artemisinin có liên quan đến chậm làm sạch thời gian bán hủy của ký sinh trùng trong in vivo và có tương quan với sự sống sót của thể nhẫn dưới tác dụng của dihydroartemisinin trong in vitro. Cả hai kiểu hình này đều liên quan đến các đột biến trong gen pfkelch13 PF3D7_1343700. Sự lan rộng của kháng artemisinin và kháng piperaquine mới nổi ở Đông Nam Á cho thấy liệu pháp điều trị phối hợp artemisinin, chẳng hạn như dihydroartemisinin-piperaquine, đang dần mất hiệu quả lâm sàng, dẫn đến việc thúc đẩy nghiên cứu cơ chế kháng thuốc hiện nay nhằm phát triển chiến lược ngăn ngừa việc kháng thuốc sốt rét đang lan rộng hiện nay.

2. Phương pháp

68 mẫu phân lập ký sinh trùng đã có giá trị làm sạch ký sinh trùng trong invivo thu thập từ hai điểm nghiên cứu phối hợp ở Campuchia có từ 2 dấu hiệu kháng artemisinin, phù hợp với nuôi cấy, được xác định kiểu gen pfkelch13 và những đột biến khác trong đoạn gen pfmdr1, tính tỷ lệ sống sót của RSA0-3h ( ring - stage survive assay) và đánh giá đáp ứng của thuốc sốt rét trong in vitro với 36 mẫu phân lập này.

3. Kết quả

Trong số 36 mẫu phân lập ký sinh trùng này, 01 mẫu cho thấy vẫn có sự phát quá trình của thể nhẫn với đột biến PfKelch13 (D584V, RSA0-3h = 8%), trước đây cho là liên quan đến việc làm chậm quá trình làm sạch ký sinh trùng nhưng chưa được thử nghiệm trong in vitro. Một số ký sinh trùng biểu hiện tăng sự sống sót ở giai đoạn thể nhẫn, nhưng không có đột biến pfkelch13, và một mẫu phân lập cho thấy bằng chứng về khả năng đề kháng piperaquin.

4. Kết luận

Nghiên cứu 68 mẫu đáp ứng nuôi cấy của Plsamodium falciparum phân lập từ Campuchia với giá trị làm sạch ký sinh trùng đã được biết, kết hợp giữa phát hiện đột biến D584V PfKelch13 với sự gia tăng sự sống sót của thể nhẫn và xác định ký sinh trùng không đột biến với pfkelch13 nhưng vẫn tồn tại sự sống sót của thể nhẫn. Những dữ liệu này đề xuất rằng đột biến được tìm thấy trong pfkelch13 có thể có liên qua đến việc kháng thuốc artemisinin ở Plasmodium falciparum. Kháng piperaquine cũng được phát hiện ở những mẫu tại Campuchia, phù hợp về các báo cáo khả năng kháng piparaquine tại thực địa. Những mẫu đáp ứng với nuôi cấy ký sinh trùng sốt rét cho phép thực hiện những nghiên cứu xa hơn về cơ chế kháng của cả artemisinin và piperaquine và từ đó phát triển chiến lược ngăn ngừa hoặc khắc phục tình hình kháng thuốc sốt rét hiện nay.

Lược dịch: Artemisinin resistance without pfkelch13 mutations in Plasmodium falciparum isolates from Cambodia. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/ PMC5427620/pdf /12936_2017_Article_1845.pdf)

PGS.TS. Lê Thành Đồng, ThS. Phạm Nguyễn Thúy Vy.