Lựa chọn hoá chất diệt muỗi trong phòng chống sốt rét

Ngày 13/4/2011, Bộ Y tế tổ chức cuộc họp Hội đồng Khoa học lựa chọn hoá chất diệt muỗi sử dụng trong phòng chống sốt rét giai đoạn 2011 - 2015.

Theo quy định, cứ hàng 5 năm, Bộ Y tế sẽ ban hành danh mục các hoá chất để phòng chống muỗi sốt rét. Theo đó, để lựa chọn hoá chất sử dụng trong giai đoạn 2011 - 2015, Bộ Y tế đã thành lập “Hội đồng Khoa học lựa chọn hoá chất diệt muỗi trong phòng chống sốt rét giai đoạn 2011-2011", Hội đồng do GS. TS. Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế làm Chủ tịch, các thành viên là đại diện lãnh đạo Cục Y tế dự phòng, Cục Quản lý môi trường y tế, lãnh đạo các Viện Sốt rét - KST - CT, đại diện lãnh đạo Vụ Khoa học - Đào tạo, Vụ Pháp chế Bộ Y tế, các chuyên gia, các nhà khoa học từ các Viện, các đơn vị.

Chủ trì cuộc họp, GS.TS Trịnh Quân Huấn chỉ đạo các Viện Sốt rét - KST - CT báo cáo kết quả giám sát hiệu lực của các hóa chất và đề xuất hóa chất sử dụng trong thời gian tới, sau đó các chuyên gia, các đại biểu dự họp phát biểu thảo luận.

Đại diện Viện Sốt rét - KST - CT Trung ương báo cáo tổng hợp kết quả giám sát hiệu lực của các hoá chất, kết quả cho thấy: Đối với An.minimus, đa số các điểm giám sát đều còn nhạy cảm với các hóa chất đang sử dụng, chỉ phát hiện kháng đối với Alphacypermethrin (FENDONA 10SC) ở Tiên Yên (Quảng Ninh); Đối với An.dirus, do hiện nay mật độ muỗi giảm thấp, khó bắt đủ số lượng muỗi thử, riêng điểm giám sát ở Phú Yên, nơi có đủ số lượng muỗi theo yêu cầu, kết quả chưa thấy kháng, còn nhạy cảm tốt đối với Alphacypermethrin và Lambdacyhalothrin; Đối với An.epiroticus, xuất hiện kháng và tăng sức chịu đựng với cả hóa chất phun (Lambdacyhalothrin 10WP - ICON 10WP), hoá chất tẩm (Lambdacyhalothrin 2,5 SC - ICON 2,5 SC) và hoá chất vừa tẩm vừa phun (Alphacypermethrin 10SC - FENDONA 10SC). Viện Sốt rét - KST - CT Trung ương đề xuất tiếp tục sử dụng các hóa chất đang sử dụng hiện nay cho giai đoạn 2011 - 2015, đó là Alphacypermethrin 10SC (FENDONA 10SC), Lambdacyhalothrin 10WP (ICON 10WP) và Lambdacyhalothrin 2,5 CS (ICON 2,5 CS).

Báo cáo của Viện Sốt rét - KST- CT Quy Nhơn và Viện Sốt rét - KST - CT TP. HCM bổ sung một số kết quả giám sát véc tơ ở các khu vực, trong đó báo cáo của Viện Sốt rét - KST - CT TP. HCM cho thấy các hoá chất đang sử dụng hiện nay đều bị kháng hoặc tăng sức chịu đựng đối với An.epiroticus ở các tỉnh ven biển Nam Bộ, đồng thời đề xuất hạn chế sử dụng các hóa chất hiện tại cho các tỉnh ven biển Nam Bộ, tạm thời trong năm 2011, 2012 tiếp tục sử dụng các hóa chất hiện nay nhưng đồng thời phải tiến hành nghiên cứu các hóa chất mới để đề xuất lựa chọn sử dụng.

Phát biểu của các chuyên gia, các thành viên khác nêu lên một số lo ngại về lựa chọn hoá chất hiện nay trong các chương trình y tế và đề xuất tạm thời năm 2011 tiếp tục cho sử dụng các hoá chất hiện nay, đồng thời nghiên cứu đề xuất hoá chất thích hợp để đề nghị Bộ Y tế quyết định.

Kết thúc cuộc họp, Thứ trưởng Trịnh Quân Huấn chỉ đạo: Tạm thời tiếp tục sử dụng 2 hoá chất đang dùng hiện nay (FENDONA và ICON), đồng thời các Viện Sốt rét- KST- CT phải tiến hành các nghiên cứu lựa chọn hoá chất thích hợp đề xuất thay đổi, bổ sung trong 2 - 3 năm tới, xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá độ nhạy, kháng hoá chất và thời gian tồn lưu, nghiên cứu tăng, giảm nồng độ hoá chất đề xuất Bộ Y tế quyết định ban hành; Giao cho Viện Sốt rét - KST - CT Trung ương cơ cấu ngân sách nghiên cứu đề xuất các hóa chất mới để sử dụng khi cần thiết, ngoài ra các Viện có thể nghiên cứu thêm các hoá chất khác, nguồn kinh phí khác báo cáo kết quả với Hội đồng xem xét.

PGS.TS Lê Thành Đồng và CN. Trần Nguyên Hùng