Bệnh sán lá phổi (Paragonimus spp)

Tại phổi sán tạo thành ổ abces ở tiểu phế quản và nhu mô phổi, gây ho ra máu. Nếu không được chẩn đoán và xử trí kịp thời, ổ abces có thể vỡ gây tràn khí và tràn dịch màng phổi nguy hiểm đến tính mạng.

Hình con sán lá phổi


Hình trứng sán lá phổi

CHU TRÌNH PHÁT TRIỂN

Sán trưởng thành sống và đẻ trứng trong phổi. Khi người bệnh ho trứng bật ra ngoài theo đờm hoặc trứng bị nuốt vào đường tiêu hóa và theo phân ra ngoài.
Ở ngoại cảnh trứng nở ra ấu trùng lông và ký sinh ở ốc thành bào tử nang, Redia và ấu trùng đuôi. Ấu trùng đuôi rời ốc, ký sinh ở tôm, cua nước ngọt trở thành nang ấu trùng.
Người ăn tôm, cua nước ngọt có ấu trùng nang sán lá phổi nấu chưa chín. Sau khi ăn, ấu trùng sán vào dạ dày và ruột, xuyên qua thành ống tiêu hóa vào ổ bụng, rồi từng đôi một xuyên qua cơ hoành và màng phổi vào đóng kén tại phế quản phổi. Sán lá phổi có thể ký sinh trong cơ thể người vài năm đến hơn chục năm.
Khi di chuyển từ ruột đến phổi, gây thiệt hại cho các mô nó đi qua, sán non có thể lọt vào tĩnh mạch và đi theo mạch máu ký sinh và gây bệnh ở nơi khác: não, gan, da…

TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
- Sán ký sinh tại phổi gây bệnh giống Viêm phổi hoặc Lao phổi
+ Ho có đờm, có thể lẫn máu hoặc ho ra máu. Sau một thời gian ho mãn tính, ho nhiều vào buổi sáng.
+ Có thể sốt hoặc không sốt.
+ Bạch cầu ưa axit tăng (đa số các truờng hợp)
+ X quang phổi: tổn thương nhu mô phổi nốt mờ, hạch trung thất sưng to,…
- Sán ký sinh ở não gây đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, có thể nôn vọt và xuất hiện cơn động kinh…
- Sán ký sinh ở gan: đau hạ sườn phải, ápxe gan…
Tùy từng phủ tạng sán ký sinh gây những triệu chứng, diễn biến phức tạp.

CHẨN ĐOÁN BỆNH
- Dựa vào triệu chứng lâm sàng
- Xét nghiệm đờm: thấy trứng sán lá phổi
- Xét nghiệm phân: thấy trứng sán lá phổi
- X quang
- Xét nghiệm huyết thanh miễn dịch: Elisa (+)

ĐIỀU TRỊ
Praziquantel 25-30 mg/kg/ngày chia 3 lần x 2 ngày

PHÒNG BỆNH
- Ăn chín, uống sôi. Tôm, cua nấu chín kỹ
- Giữ vệ sinh, không phóng uế, khạc đờm bữa bãi.

(Nguồn: Ths.Bs.Huỳnh Hồng Quang, http://www.impe-qn.org.vn)